Dnia 22 stycznia 1921 roku urodził się w Warszawie Krzysztof Kamil Baczyński. Jego rodzina szczyciła się tradycją patriotyczną – dziadek walczył w powstaniu styczniowym, a pochodzący ze Lwowa ojciec, Stanisław Baczyński, był działaczem socjalistycznym, żołnierzem Legionów Polskich i pisarzem. Matka – Stefania z domu Zieleńczyk – była autorką podręczników pedagogicznych i nauczycielką, pochodziła z zasymilowanej rodziny żydowskiej.
Jako uczeń Gimnazjum im. Stefana Batorego Baczyński został harcerzem Warszawskiej Drużyny Harcerskiej „Pomarańczarnia”. Wstąpił również do „Spartakusa”, działającego pod patronatem Polskiej Partii Socjalistycznej. Należał do zarządu tej organizacji, jednoczącej lewicową młodzież przeciwko faszyzmowi. Zadebiutował wierszem Wypadek przy pracy na łamach pisma „Strzały”, wydawanego przez „Spartakusa” i swoją nazwą nawiązującego do antyfaszystowskiego znaku trzech strzał, opracowanego w Niemczech, a w Polsce przyjętego przez PPS.
W czasie wojny i po rozłamie w „Spartakusie” przyłączył się do organizacji młodzieży socjalistycznej „Płomienie”, związanej z PPS. Współpracując z jej konspiracyjnymi czasopismami – „Płomienie” i „Droga” – zajmował się tematyką kultury. Był również podharcmistrzem Szarych Szeregów oraz żołnierzem harcerskich batalionów Armii Krajowej – „Zośka” i „Parasol”. Jednocześnie poświęcił się poezji, naznaczonej miłością do żony Barbary Drapczyńskiej i czasem wojny, w tym powstańczej tradycji Warszawy.
Wiersz Oddycha miasto ciemne długimi wiekami…, napisany w 1943 roku, zakończył słowami: „O, pij, pij te ciemności z zawalonych ruder, / przyjmij w sobie to miasto gromów, które biją / tych Kilińskich, Okrzejów, jak oskardy trudu / i kiedy runą w bruki – niech w tobie ożyją. / Stań się krzywdą i zemstą, miłością i ludem. / O, chwyć za miecz historii i uderz! I uderz!”. Poeta poległ w walce z niemieckimi faszystami czwartego dnia powstania warszawskiego. Stał się symbolem swojego pokolenia.
Fot. Kolaż: „Płomienie” Pismo Młodzieży Socjalistycznej, Warszawa, maj 1943|
Krzyż Armii Krajowej, Londyn, po 1966, fragment awersu
