Dnia 28 czerwca 1956 roku rozpoczął się strajk robotników w Poznaniu, podczas którego zginęło – według różnych szacunków – od 57 do 78 osób. Robotnicy strajkujący w latach 40. i 50. wywodzili się z tradycji i etosu przedwojennej PPS, dla której wolność, godny byt, prawa pracy i samorządność robotnicza były nierozłączne. Strajki wybuchały przede wszystkim w ośrodkach, gdzie przetrwała przedwojenna struktura środowiska robotniczego. Zdecydowana ich większość miała podłoże ekonomiczne, a jednocześnie rosło przekonanie, że wyzysk kapitalistów został zastąpiony wyzyskiem nowej klasy – komunistycznych oligarchów z partii nazywanej „robotniczą” i podległej ZSRR.
Powojenna odbudowa i modernizacja kraju, związana z industrializacją w ramach planu z lat 1950–1955, przyniosła awans społeczny, ale również wiele wyrzeczeń. Nie poprawiono warunków życia i wzrostu wynagrodzeń robotników, którym podnoszono normy pracy, łamano 8-godzinny dzień roboczy i zasady BHP, pobierano niesłuszne podatki oraz źle zarządzano zakładami, marnotrawiąc surowce i powiększając biurokrację. Dodatkowo brak autonomii robotników czy patriarchalne stosunki z partyjnym zarządem wiodły ich do wniosków, że są traktowani tak samo lub gorzej niż w czasach II RP, gdy dochodziło do krwawych pacyfikacji strajków – jak w Poznaniu 26 kwietnia 1920 roku.
Bunty przeciwko partiom komunistycznym – w Berlinie w roku 1953 oraz w Polsce i na Węgrzech trzy lata później – były oparte na robotnikach i ich radach jako alternatywnych strukturach władzy, socjalistycznych postulatach sprawiedliwego podziału dochodu i uspołecznienia fabryk w postaci robotniczego zarządu zamiast centralnego kierownictwa partii. Podczas demonstracji w Poznaniu robotnicy podnosili hasła ekonomiczne, a także antykomunistyczne i antyradzieckie, śpiewali „Międzynarodówkę”, Mazurka Dąbrowskiego i „Boże, coś Polskę”. Efektem tragicznych wydarzeń w Poznaniu było oddanie władzy Władysławowi Gomułce wbrew ZSRR i odwilż Października. Rosnąca wielkoprzemysłowa klasa robotnicza stała się w następnych dekadach aktywnym środowiskiem walki o lepszy byt, niezależne od władzy związki zawodowe, przywileje socjalne, prawa obywatelskie i demokrację.
Prezentowy medal został wykonany w 50. rocznicę strajku i upamiętnia wizytę Jana Pawła II w Poznaniu w 1997 roku. Awers wypełnia wizerunek ołtarza polowego, za którym widoczny jest fragment Pomnika Poznańskiego Czerwca 1956, autorstwa Adama Graczyka i Włodzimierza Wojciechowskiego, odsłoniętego 28 czerwca 1981 roku. Rewers przedstawia wizerunek papieża przed pomnikiem w jego pełnym ujęciu – spięte jednym ramieniem dwa stalowe krzyże z widocznymi datami: 1956, 1968, 1970, 1976, 1980, 1981, gdzie całość dopełnia umieszczony z boku orzeł z inskrypcją: „Za wolność, prawo i chleb. Czerwiec 1956”.
 |
 |
Medal: VI pielgrzymka Jana Pawła II do Polski. Poznań 3.VI.1997, Krzysztof Chwaleba, brąz, Polska, Krosno, 2006
