4 lipca 1946 roku miał miejsce pogrom kielecki. Prezentowana fotografia z 1939 roku przedstawia absolwentki klasy maturalnej prywatnego Gimnazjum Stefanii Wolmanowej Zimnowodziny z wychowawczynią Stefanią Makólską. Kieleckie gimnazjum Wolmanowej, działające w latach 1910–1939, było cenioną szkołą dla dziewcząt żydowskich, słynącą z wysokiego poziomu nauczania. Jedyną uczennicą z tej fotografii, a także z całej swojej klasy, która przeżyła wojnę była Maria Machtyngier. Urodziła się w roku 1921 w Kielcach i wychowała w kamienicy na Plantach 7. Okupację niemiecką przetrwała ukrywana przez Polaków w Daleszycach, a następnie – dzięki fałszywym dokumentom i pomocy polskiej rodziny – mieszkając w innym miejscu pod Kielcami. Od polskich przyjaciół otrzymała informację, że jej brat – Izrael Machtyngier – zginął z ręki Polaków w miejscowości Bardo. Po wojnie, w której straciła całą rodzinę, wróciła do Kielc. 4 lipca 1946 roku w swoim rodzinnym domu na Plantach była świadkiem pogromu, podczas którego zamordowano ponad czterdzieści osób. Przeżyła, uratowana przez Polaka – dozorcę kamienicy. Pomocny okazał się również fałszywy dokument tożsamości z okresu okupacji, który okazała wówczas milicjantowi na jego żądanie.
Po wyjeździe z Polski w 1950 roku posługiwała się nazwiskiem Miriam Guterman. Ważnym elementem pamięci o Polsce i kieleckim okresie życia był dla niej polski język. W lipcu 2011 roku, z okazji obchodów 65. rocznicy pogromu, mówiła do kielczan na spotkaniu w Pałacyku Zielińskiego: „Strasznie mi smutno na duszy. Chciałam przed śmiercią odwiedzić Polskę i dlatego przyjechałam, żeby wszystkich bliskich zobaczyć i dziękuję wam bardzo za to, że chcecie mnie wszyscy pocieszyć. Dziękuję za takie przyjęcie. Kocham was bardzo, całym sercem jestem w Polsce”. Zmarła w Izraelu w 2014 roku.
W pierwszym rzędzie od prawej: Maria Machtyngier, mąż Stefanii Makólskiej, Stefania Makólska, Bronisława Herszkowitz
W drugim rzędzie od prawej: Mania Rosenthal, Fryma Fajkasz, Hanna Hjustman, Lilka Ziuk, Anna Machtyngier (siostra stryjeczna Marii), Jadwiga Tepfer
Oryginał zdjęcia w prywatnym archiwum Sharony Roffman, córki Miriam Guterman. Kopia fotografii w zbiorach Działu Historii MNKi.
