Uczennice, wychowawczynie, dyrektorki

Cykl: Muzealne foto-atelier

Fot. Uczennice Gimnazjum Żeńskiego Stefanii i Władysława Zimnowodów, Polska, Kielce, 1937. Od lewej w pierwszym rzędzie: Jadwiga Tepfer, Pesia Goldberg, Ewa Pleszowska; w drugim rzędzie: Anna Machtyngier, wychowawczyni Stefania Makólska, Mania Rosenthal; w trzecim rzędzie: Maria Machtyngier, Fryma Fajkasz, Regina Lewenstein, Hanna Hjustman, Lilka Ziuk, Henryka Szeinfeld, Bronisława Herszkowitz.Prawa wyborcze kobiet zostały zagwarantowane w ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego, opracowanej przez Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej 21 listopada 1918 roku, a siedem dni później podpisanej przez Józefa Piłsudskiego. Polska stała się tym samym jednym z pierwszych krajów, w których kobiety zdobyły równe prawa – demonstrując je także na różne sposoby. Jednym z nich było podawanie ręki mężczyznom w sposób prosty do uścisku na wysokości talii, a innym używanie feminatywów – wkraczających stopniowo do języka polskiego od końca XIX wieku.

Wiązało się to również z rosnącą liczbą kobiet podejmujących pracę zarobkową, wobec czego popularnonaukowy miesięcznik „Poradnik Językowy” już w 1901 roku wiązał stosowanie żeńskich końcówek z logiką językową. Mówiono i pisano więc m.in. o autorkach, nauczycielkach, docentkach, doktorkach, wydawczyniach, redaktorkach, komendantkach. W okresie międzywojennym wskazywano na obywatelki, wyborczynie, posłanki, senatorki, akademiczki, medyczki, architektki czy kuratorki. Kobiety stojące na czele szkół żeńskich w Kielcach określały się wówczas w oficjalnych pismach jako dyrektorki.

Jedną z nich była Stefania Zimnowoda, która wraz z mężem Władysławem prowadziła renomowane Gimnazjum Żeńskie dla dziewcząt żydowskich. Szkoła szczyciła się wysokim poziomem nauczania i nawet ortodoksi – mimo świeckiego programu placówki – posyłali tam swoje córki, doceniając jakość kształcenia. Dyrektorka była przy tym zwolenniczką asymilacji Żydów w społeczeństwie polskim. Gimnazjum to ukończyła m.in. siostra Gustawa Herlinga-Grudzińskiego – Sara, a jego druga siostra Rebeka wykładała tam język polski. Zdjęcie z 1937 roku prezentuje uczennice tej szkoły z ich wychowawczynią Stefanią Makólską.

 

Fot. Uczennice Gimnazjum Żeńskiego Stefanii i Władysława Zimnowodów, Polska, Kielce, 1937. Od lewej w pierwszym rzędzie: Jadwiga Tepfer, Pesia Goldberg, Ewa Pleszowska; w drugim rzędzie: Anna Machtyngier, wychowawczyni Stefania Makólska, Mania Rosenthal; w trzecim rzędzie: Maria Machtyngier, Fryma Fajkasz, Regina Lewenstein, Hanna Hjustman, Lilka Ziuk, Henryka Szeinfeld, Bronisława Herszkowitz.

 

POWRÓT