W północno-zachodniej części miasta na tzw. wyspie miejskiej, będącej wyniesieniem terenu, znajduje się miejsce określane mianem regii. Nazwa ta sięga czasów słynnego dziejopisarza Jana Długosza, który terminem tym nazwał teren położony najwyżej w średniowiecznej Wiślicy. Tym samym chciał wskazać lokalizację siedziby królewskiej z pierwszej połowy XIV wieku.
W ramach badań w latach 1962–1965 przeprowadzone zostały prace archeologiczne na kulminacji wyspy miejskiej. Początkowo ukierunkowane na odkrycie pozostałości po średniowiecznym zamku. Nadzorowane pod przewodnictwem Zofii Wartołowskiej badania nie przyniosły w tym miejscu zamierzonego celu. Nie udało się bowiem zlokalizować reliktów królewskiej budowli. Prowadzone prace wykopaliskowe zaowocowały jednak w inne niezwykłe odkrycia. Udało się bowiem zlokalizować elementy, które zostały uznane za znacznie starsze niż nieodgadniona rezydencja królewska.
W wyniku badań odsłonięto relikty architektury murowanej w postaci dwóch zespołów palatiów książęcych i towarzyszących im rotund. Odkryte ślady palisady i fragmenty fosy dowiodły o istnieniu grodu w tym miejscu.
Ponowne badania przeprowadzone na wyspie miejskiej odbyły się w 1994 roku w ramach programu „1000 lat Zjazdu Gnieźnieńskiego”. Ich dalszy ciąg miał miejsce w latach 1995–1998 pod nadzorem Waldemara Glińskiego. Prace miały charakter badań weryfikacyjnych. Ich celem było poszerzenie wiedzy o reliktach architektury murowanej oraz oszacowanie okresu funkcjonowania grodu. Na ich podstawie uznano początek działania grodu na schyłek X wieku, a jego upadek na około połowę XII wieku. Natomiast datowanie reliktów architektury murowanej zostało zdefiniowane na połowę XII wieku. Fundatorem mógł być Henryk Sandomierski lub jego młodszy brat, książę wiślicki, Kazimierz Sprawiedliwy.
Fot. Wnętrze rotundy z konchami, fot. E. Buczek
|
 Relikty architektury zespołu rezydencjonalnego: a) wg. Z. Wartołowska, b) wg. W. Gliński, T. Rodzińska-Chorąży, Zespoły rezydencjonalne i kościoły centralne na ziemiach polskich do połowy XII wieku, Kraków 2009. |
