Poza ramami
Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego z okazji 700-lecia śmierci najwybitniejszego włoskiego poety zwanego „ojcem współczesnego języka włoskiego” przygotowało wystawę ilustracji do Boskiej komedii, w ten sposób wpisując się w – ogłoszone przez włoski rząd – obchody Roku Dantego Alighieri. Na ekspozycji zostanie zaprezentowanych 100 drzeworytów polskiego grafika Stefana Mrożewskiego.
Boska komedia to najbardziej znany utwór Dantego. Poeta pracował nad nią od 1308 roku aż do śmierci w 1321 roku. Poemat ukazał się drukiem po raz pierwszy we włoskim Foligno w prowincji Perugia w 1472 roku. Polskiego przekładu dokonano w „Bibliotece Warszawskiej”, pierwsze fragmenty ukazały się w 1853 roku, pełne wydanie w 1860 roku.
Po raz pierwszy w Polsce o Boskiej komedii wspomniał w Rocznikach, czyli kronikach sławnego Królestwa Polskiego Jan Długosz: „Poeta florencki Dante Aligheri umiera na wygnaniu w Rawennie w 56 roku życia. Ten po ogłoszeniu swego znakomitego, napisanego w rodzinnym włoskim języku dzieła, w którym bardzo ciekawie opisuje niebo, piekło i czyściec, wprowadzając bohaterów cnotliwych i zbrodniarzy, uchodził we Włoszech za godnego pamięci i sławnego”(źródło: dlugosz.polona.pl/pl/roczniki).
źródło: POLONA
Jak pisze Walerian Preisner w swej książce Dante i jego dzieła w Polsce – 150 lat później w Rakowie miała miejsce pierwsza w Polsce próba tłumaczenia Dantego. W przekładzie na łacinę ukazały się wówczas 23 wersy z XXIV Pieśni Raju. Później fragmenty dzieła tłumaczyli Ignacy Krasicki i Adam Mickiewicz. Pełnego przekładu dzieła dokonał w 1860 roku Julian Korsak.
Boska komedia to utwór opowiadający o wędrówce poety przez zaświaty – piekło, czyściec i raj. Dante wykorzystał tu, funkcjonujący już wcześniej w literaturze starożytnej i okresu średniowiecza, motyw wyprawy do świata pozagrobowego. Owa podróż to metafora ludzkiego życia. To błądzenie i szukanie odpowiedzi na odwieczne pytania dręczące ludzkość. O sensie utworu mówił sam poeta (w rzekomo autentycznym) liście do Can Grande Scaligera, pisząc, że celem jego było: „Człowieka stojącego jeszcze w tem życiu, ze stanu niedoli wprowadzić do szczęśliwości”.
Nad bramą Piekła, od którego zaczyna się podróż, widnieje napis: „Porzućcie wszelką nadzieję, wy, którzy wchodzicie”. Piekło ma kształt leja, sięgającego środka ziemi, a powstałego na skutek upadku Lucyfera; wraz z przedpieklem składa się ono z 10 kręgów. Czyściec to góra w kształcie stożka zbudowana z tarasów i zwieńczona rajem ziemskim. Raj składa się z rozrzuconych w kosmosie dziewięciu sfer niebieskich, w których panują różne stopnie szczęścia. Nad ostatnią ze sfer znajduje się siedziba Boga.
Boska komedia była i jest źródłem inspiracji dla wielu artystów. Do grona malarzy i grafików, którzy podjęli się trudu zilustrowania dzieła Dantego, należeli m.in. Sandro Botticelli, Federico Zuccari, William Blake, Gustaw Doré czy Salvador Dali. Równie licznie polska scena artystyczna reprezentowana przez: Miłosza Kotarbińskiego, Konstantego Brandla, Jerzego Panka, Grzegorza Bednarskiego oraz Stefana Mrożewskiego przedstawiała swoje interpretacje włoskiego poematu.
Stefan Mrożewski, polski grafik artysta zwany „czarodziejem rylca”, tworzący w technice drzeworytu sztorcowego, zdecydował się na pełne zilustrowanie dzieła Dantego. Przyjął on zasadę ilustrowania każdej z pieśni jednym drzeworytem. Wybierał z tekstu tę scenę, która według niego była najbardziej wymowna czy też może interesująca i ją obrazował. Tak powstało 100 grafik (34 do Piekła oraz po 33 do Czyśćca i Raju). Ilustracje powstawały przez ponad trzydzieści lat, artysta pracował nad nim od 1938 do 1969 roku.
Czas trwania wystawy: 27 maja–26 listopada 2021
Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego
kurator: Sylwia Zacharz
koordynator: Paulina Bies
PARTNER:
 |
Fot. M. Stępnik/MNKi
