Dziś Dzień Bibliotekarza. Całe życie Stefana Żeromskiego związane jest z umiłowaniem książek i propagowaniem czytelnictwa. Miłość tą przyszły pisarz wyniósł z domu rodzinnego. W Dziennikach wspominał: „Dziś jeszcze, jak na jawie widzę śp. matkę moją czytającą, słyszę, zda mi się, głos jej drżący… Boże mój, i ją targały może te same uczucia, którym ja na wieki na pastwę oddanym…”.
Zawodowo Żeromski związał się z bibliotekoznawstwem, pracując od jesieni 1897 roku w Bibliotece Ordynacji Zamoyskich w Warszawie. Stanowisko pomocnika dyrektora pełnił do 1903 roku. Współpracował wówczas z wybitnym historykiem Tadeuszem Korzonem, zarządzającym instytucją.
Biblioteka powstała w 1811 roku z inicjatywy ordynata Stanisława Kostki Zamoyskiego. Od początku swego istnienia mieściła się w Pałacu Błękitnym przy ulicy Senatorskiej 37.
W jednej z oficyn zamieszkał Żeromski latem 1898 roku wraz z rodziną.
W czasie przebudowy (1866–1868) Pałacu Błękitnego wybudowano nowy gmach biblioteki (pawilon pałacu). Bibliotekę Ordynacji Zamojskiej otwarto dla publiczności w nowym gmachu 19 marca 1868 roku.
Była to jedna z najcenniejszych kolekcji w Polsce przed II wojną światową. Zbiory artystyczne zgromadzone przez Zamoyskich w pałacu uległy niemal całkowitej zagładzie 25 września 1939 roku. Utracono wówczas bezpowrotnie kolekcje: medali i monet, militariów, rzeźby, szkła i ceramiki oraz liczącą 400 obrazów i miniatur kolekcję malarstwa. Zniszczeniu uległy również pieczołowicie gromadzone pamiątki rodzinne oraz historyczne. Pozostały po nich jedynie pojedyncze obiekty. Najgorszy los spotkał największy skarb biblioteki – księgozbiór. Z ok. 120 000 druków ocalało ponad 1800 (czyli 1,5%). Wśród uratowanych znajdują się najcenniejsze inkunabuły i druki z XVI wieku, w tym wiele unikatów, oraz duża część rękopisów.
|
Biblioteka Ordynacji Zamoyskich w Warszawie ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego
|
