Bolesław Prus

Cykl: Uczniowie kieleckiej szkoły

Bolesław Prus - właściwie Aleksander Głowacki herbu Prus, pisarz, publicysta. Urodził się 20.08.1847 roku w Hrubieszowie, zmarł 19.05.1912 roku w Warszawie

Wcześnie stracił rodziców – matka zmarła, gdy miał trzy lata, ojciec gdy miał lat dziewięć. Opiekę nad Aleksandrem powierzono wówczas mieszkającej z Puławach babce.
Prus początkowo uczył się w szkole w Lublinie, później w Siedlcach. W roku 1862  rozpoczął  naukę w kieleckim Gimnazjum Klasycznym, gdzie jego brat wykładał historię.             

Według pamiętnikarskiej relacji Stanisława Czarnowskiego, 23 stycznia 1863 roku w kieleckiej szkole, tuż przed pierwszą lekcją języka łacińskiego, Aleksander Głowacki zawołał do kolegów: „moi kochani, teraz nie czas na Eneidę!”. Następnie wszystkie podręczniki włożono do pieca. Trzy miesiące później Prus porzucił szkołę, by wziąć udział w powstaniu styczniowym. Został ranny pod Garwolinem, trafił do niewoli w Siedlcach. Po zwolnieniu walczył w grupie powstańczej Aleksandra Czarneckiego (Bończy) i zgrupowaniu „Dzieci Warszawy”. Został ponownie ranny, trafił do rosyjskiej niewoli. Więziono go na Zamku Lubelskim, ale ze względu na młody wiek został zwolniony po kilku miesiącach. Na początku 1864 roku został ponownie aresztowany pod zarzutem przynależności do organizacji wywrotowej. Był przetrzymywany w Koszarach Świętokrzyskich. Rosyjski sąd wojskowy pozbawił go tytułu szlacheckiego.
Prus po opuszczeniu więzienia kontynuował naukę w lubelskim gimnazjum. W 1866 roku otrzymał świadectwo maturalne, a następnie podjął studia na Wydziale Matematyczno-Fizycznym warszawskiej Szkoły Głównej. By móc studiować i mieszkać w stolicy pracował jako korepetytor, guwerner, fotografik, ślusarz i tłumacz. W wolnych chwilach pisywał listy do gazet, które podpisywał pseudonimem Jan w Oleju. We wrześniu 1892 roku był świadkiem na ślubie Stefana Żeromskiego z Oktawią z Radziwiłowiczów Rodkiewiczową.
Wybitny powieściopisarz, nowelista i publicysta. Do najbardziej znanych utworów Prusa należą: Placówka (1886), Lalka (1890), Emancypantki (1894) i Faraon (1897). Debiutował w 1864 roku korespondencją w „Kurierze Niedzielnym”. Współpracował z „Kolcami”, „Niwą”, „Ateneum”, „Tygodnikiem Ilustrowanym”, „Krajem” oraz „Kurierem Warszawskim”, gdzie rozpoczął druk „Kronik”.

Bolesław Prus został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Na pomniku znajduje się wymowny napis „Serce serc”.

 

Fot. Głuszczenko, Portret Bolesława Prusa, 2004, ze zbiorów MNKi

 

POWRÓT