Dnia 28 listopada przypada rocznica zdobycia przez kobiety praw wyborczych w Polsce.
Idea równouprawnienia politycznego, podnoszona od połowy XIX wieku, doprowadziła z początkiem wieku XX do powstania na ziemiach polskich stowarzyszeń kobiecych, które uznały ją w swoich programach za sztandarową, podobnie jak odzyskanie niepodległości. W czasie Wielkiej Wojny kobiety brały udział w walce zbrojnej, pracowały w służbie wywiadowczej i sanitarnej, były aktywne w działaniach agitacyjnych i logistycznych, zastąpiły mężczyzn w fabrykach i biurach.
Prawa wyborcze przyznał kobietom Dekret o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego, podpisany przez Józefa Piłsudskiego, jako Tymczasowego Naczelnika Państwa, 28 listopada 1918 roku. Dokument ten powstał siedem dni wcześniej na posiedzeniu Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej, utworzonego przez działaczy lewicy niepodległościowej na czele z socjalistą Jędrzejem Moraczewskim.
Artykuł 1 dekretu stanowił: „Wyborcą do Sejmu jest każdy obywatel państwa bez różnicy płci, który do dnia ogłoszenia wyborów ukończył 21 lat”, zaś w artykule 7 zapisano: „Wybierani do Sejmu są wszyscy obywatele(lki) państwa, posiadający czynne prawo wyborcze, niezależnie od miejsca zamieszkania, jak również wojskowi”.
26 stycznia 1919 roku odbyły się pierwsze wybory parlamentarne, w których wzięły udział obywatelki II Rzeczypospolitej. Było to ukoronowaniem długoletniej walki kobiet o swoje prawa, aktywnej działalności stowarzyszeń kobiecych oraz ich ofiarnej pracy w organizacjach społecznych, politycznych i wojskowych, w fabrykach, warsztatach i biurach.
Więcej o Tymczasowym Rządzie Ludowym Republiki Polskiej – pierwszym rządzie niepodległej Polski – możecie przeczytać tutaj:
Fot. Uczennice żeńskiej pensji Marii Krzyżanowskiej, Kielce, ok. 1917
