Ostatni król z rodu Piastów. Jego największą zasługą było stworzenie programu politycznego, który doprowadził Polskę do niebywałej dotychczas potęgi. Twórca jednolitej administracji w całym państwie i reformator skarbowości. Uporządkował stosunki prawne, ustanawiając statuty, czyli ustawy. Usprawnił sądownictwo i zapewnił należytą opiekę prawną stanom niższym, gnębionym przez samowolę możnowładców. Bezpieczeństwo wewnętrzne i dobra polityka gospodarcza doprowadziły do rozwoju miast, handlu i rzemiosła. Stąd też słuszna jest opinia, że Kazimierz Wielki „zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną”.
Król Kazimierz Wielki, syn Władysława Łokietka i księżniczki wielkopolskiej Jadwigi, urodził się jako prawdopodobnie ostatnie dziecko tej pary. Po śmierci ojca w 1333 roku został koronowany na króla na mocy prawa dziedziczenia. Obejmując tron znalazł się wobec tych samych zagrożeń zewnętrznych i trudności wewnętrznych co jego ojciec. Jego niewątpliwą zasługą było uporządkowanie relacji z Czechami, roszczącymi sobie prawa do polskiego tronu oraz z Krzyżakami, z którymi jego ojciec prowadził długie i w większości kończone niepowodzeniem boje. Z pomocą Węgrów, a zwłaszcza swojej siostry, królowej Elżbiety Łokietkówny, dokonał stopniowej ekspansji w kierunku Rusi Czerwonej. Pozwoliło to wzmocnić i wzbogacić państwo. Przy wsparciu Ludwika Węgierskiego Kazimierz przyłączył do Polski rozległe ziemie na Rusi i przesunął znacznie granice państwa na południowy wschód. Starał się też unormować kontakty z pogańską Litwą – w tym celu poślubił księżniczkę Aldonę Annę Giedyminównę.
Król dbał także o rozwój wewnętrzny kraju. Zarządził budowę zamków i murów obronnych wokół ważnych miast. Dzięki korzystnym prawom władca wspierał handel i rzemiosło. Dochody z górnictwa solnego, ceł, podatków gruntowych tworzyły pieniężny skarb państwowy, który powołał do życia. Kazimierz troszczył się również o rozkwit oświaty, czego dowodem jest założenie w 1364 roku Akademii Krakowskiej, jednego z największych uniwersytetów w środkowej Europie.
Król Kazimierz Wielki to fundator bazyliki mniejszej NMP w Wiślicy. Był to jeden z kościołów, które król wzniósł jako pokutę za zabójstwo kanonika Marcina Baryczki. Bazylika pochodzi z 1350 roku i stanowi najstarszy, największy i najdostojniejszy zabytek architektury gotyckiej w Polsce. Władca wybudował również w Wiślicy mury obronne z bramami Krakowską, Buską i Zamkową, a według przekazów kronikarza Jana Długosza także zamek, po którym jednak ślad zaginął.
W Wiślicy także w 1347 roku odbył się wielki zjazd, któremu król przewodniczył. Ogłoszono na nim Statuty wiślickie, czyli nowe prawo ziemskie jako prawo stałe i niezmienne. Osobną ustawą król nakazał stosowanie prawa we wszystkich sądach Królestwa, dozwalając każdemu na odwoływanie się do nowego prawa pisanego.
Więcej o statutach:
https://mnki.pl/wislica/pl/o_muzeum/ciekawostki/zdarzylo_sie_w_wislicy_pod_rokiem_1347___
Pytanie:
Gdzie w Wiślicy znajduje się wizerunek króla Kazimierza Wielkiego?
Zadanie:
Jabłko królewskie
Insygnia królewskie symbolizowały suwerenność władcy, jego przywileje i obowiązki. Możemy wśród nich wyróżnić koronę, berło czy jabłko królewskie. Wykonaj model trzeciego atrybutu królewskiego i poczuj się jak prawdziwy król.
Do wykonania jabłka królewskiego potrzebne będą:
- arkusz złotego papieru technicznego
- papier kolorowy
- taśma samoprzylepna dwustronna
- nożyczki, klej, linijka, ołówek, kolorowe dżety.
- Na złotym papierze za pomocą ołówka i linijki narysuj minimum 16 pasków o wymiarach 20 x 1,5 cm. Wytnij je. Jeden pasek odłóż na bok.
- Na środku paska naklej mały fragment taśmy, odklej zabezpieczenie i przyłóż drugi pasek. Dociśnij. Krok ten powtarzaj ze wszystkimi elementami tworząc kształt przypominający gwiazdę.
- Koniec paska zawiń do środka. Przyklej do niego przeciwległy pasek za pomocą taśmy. W ten sam sposób załóż do środka wszystkie paski (zawsze za drugim razem wybierając przeciwległy).
- Z odłożonego na bok paska wykonaj krzyżyk. Gotowy przyklej za pomocą kleju bądź taśmy do jabłka.
- Ozdób według własnego uznania papierem kolorowym i dżetami.
