Główni bohaterowie Trylogii Henryka Sienkiewicza mieli swoje historyczne odpowiedniki. Często ich prawdziwe losy odbiegały jednak od wizji stworzonej przez pisarza na potrzeby powieści. Poniżej, przedstawimy sylwetki najważniejszych postaci, które posłużyły Sienkiewiczowi jako pierwowzory Jerzego Michała Wołodyjowskiego, Jana Skrzetuskiego, Jurko Bohuna, Andrzeja Kmicica i wielu innych.
Cykl: Prawdziwi bohaterowie Trylogii
Część 1: Hektor kamieniecki, czyli Jerzy Michał Wołodyjowski
Postać Jerzego Michała Wołodyjowskiego – Małego Rycerza, stworzył Sienkiewicz ponoć na własne podobieństwo. Pułkownik Jerzy Wołodyjowski herbu Korczak istniał jednak naprawdę. Urodził się ok. 1620 r. w Makowie na Podolu. Jego rodzina należała do drobnej szlachty. Nie wiadomo co robił za młodu, ale jego późniejsze losy świadczą o tym, że już jako młodzieniec postawił na karierę wojskową. Jego nazwisko nie występuje w źródłach z okresu powstania Chmielnickiego i z czasów potopu szwedzkiego, a więc podczas wydarzeń, w których odgrywał ważną rolę na kartach powieści.
Część 2: Jurko Bohun, czyli czym są "bohunowskie figle"
Choć Bohun jest negatywnym bohaterem głównej intrygi Ogniem i mieczem, to Henryk Sienkiewicz opisał go nie bez pewnej sympatii, a nawet podziwu. Był dzielnym pułkownikiem kozackim, ale też „watażką” i głównym rywalem Jana Skrzetuskiego w walce o względy Heleny Kurcewiczówny. Istniał naprawdę, ale czy autor Trylogii przedstawił go zgodnie z wiedzą historyczną?
Część 3: Andrzej Kmicic, "pułkownik, żołnierz dobry"
Główny bohater Potopu to postać pełna wewnętrznych sprzeczności. Jest dzielnym i niezłomnym żołnierzem, ale też zabijaką, pełnym buty i pychy podsycanej przez niesfornych kompanów. Dzięki miłości do Oleńki Billewiczówny zachodzi w nim pozytywna przemiana. Pod nazwiskiem Babinicz dzielnie walczy z najazdem szwedzkim, ratuje przed śmiercią samego króla i ryzykując życie, broni klasztoru na Jasnej Górze. Staje się bohaterem narodowym, niemalże męczennikiem i w końcu zdobywa też serce ukochanej. Pierwowzorem postaci Kmicica był rycerz o tym samym nazwisku. Pisarz zmienił tylko jego imię. Trzeba przyznać, że wiele cech bohatera powieści można odnaleźć u jego autentycznego odpowiednika.
Część 4: Jan Skrzetuski
Ideał rycerza i chrześcijanina. Honorowy, pełen cnót, gotowy poświęcić życie w imię miłości do ojczyzny. Namiestnik, a następnie porucznik chorągwi pancernej księcia Jeremiego Wiśniowieckiego, przy tym jego ulubieniec i wierny stronnik. Główny rywal Bohuna w walce o względy Heleny Kurcewiczówny. Najlepszy przyjaciel Michała Wołodyjowskiego i Onufrego Zagłoby.
Czy prawdziwy Skrzetuski, na którego losach Sienkiewicz się wzorował, był równie krystaliczną postacią? Czy naprawdę zdołał wyjść z oblężonego Zbaraża?
Część 5: Jan Onufry Zagłoba, czyli vir incomparabilis
Pan Zagłoba to niewątpliwie jeden z najbardziej charakterystycznych bohaterów stworzonych przez Henryka Sienkiewicza. Obdarzony nadzwyczajnym dowcipem, sprytem i inteligencją jest autorem wielu kapitalnych powiedzonek. To przykład typowego sarmaty – patrioty, ale też warchoła. Wierny i oddany przyjaciel Skrzetuskiego i Wołodyjowskiego. „Jeden bywa mężny, drugi mowny, trzeci frant, a w panu Zagłobie wszystko w kupie siedzi. (…) Nie masz takowych terminów, z których ten człowiek nie potrafił się salwować. (…) Mężny on w potrzebie bywa jak Achilles, ale woli Ulissesa iść śladem”.
Część 6: Basia Wołodyjowska
%2C%20przed%201954%2C%20papier%2C%20tusz_a.jpg)
Wśród głównych bohaterów – kobiet w Trylogii na pierwsze miejsce wysuwa się charyzmatyczna, wesoła i przebojowa Basia Wołodyjowska, z domu Jeziorkowska, herbu Rawicz, nazywana przez pana Zagłobę pieszczotliwie hajduczkiem. Była sierotą pozostającą pod opieką pana Makowieckiego, stolnika latyczowskiego, a prywatnie szwagra Wołodyjowskiego. Niewiele wiadomo na temat śmierci jej rodziców i jej wieku, ale można przypuszczać, że w chwili poznania Małego Rycerza Basia liczyła około 18 lat.
Część 7: Książę Jeremi Wiśniowiecki
.png)
Książę Jeremi Wiśniowiecki (1612–1651) jest jedną z ciekawszych postaci opisanych przez Henryka Sienkiewicza w Ogniem i mieczem, dlatego warto poświęcić jej więcej uwagi. Każdy, kto zna Wiśniowieckiego z kart Trylogii, wie jedynie o pewnych aspektach życia tego potężnego magnata. Autor powieści kreował go bowiem na narodowego bohatera, obrońcę ojczyzny, samotnie walczącego z powstaniem kozackim. Należy pamiętać, że pisarz idealizował swojego bohatera i skupiał się na faktach potrzebnych mu do napisania dzieła. Pomijał tym samym inne aspekty życia Wiśniowieckiego oraz niektóre motywy jego postępowania, które z jednej strony są interesujące, a z drugiej kontrowersyjne.
Część 8: Helena Kurcewiczówna
Helena Kurcewiczówna to główna bohaterka wątku miłosnego w Ogniem i mieczem. Była córką kniazia Wasyla i nieznanej z imienia Rahozianki, której ród wywodził się z Wołoszczyzny. Jej matka zmarła przy porodzie w 1630 roku. Oznacza to, że Helena w chwili rozpoczęcia powieści miała około 18 lat. Jej urokowi uległ najpierw Jurko Bohun, a potem Jan Skrzetuski.
Część 9: Bohdan Zenobi Chmielnicki
Bohdan Chmielnicki - przywódca wielkiego buntu kozackiego, którego powieściowe losy splatały się z losami głównych bohaterów Ogniem i mieczem, był postacią historyczną. Pełnił urząd pisarza wojska zaporoskiego, a następnie hetmana kozackiego. Już na samym początku Trylogii życie uratował mu Jan Skrzetuski, powracający z poselstwa od chana krymskiego.
Część 10: Azja Tuhaj-bejowicz
Azja Tuhaj-bejowicz to, obok Bohuna, którego „ruchami i spojrzeniem przypominał”, jeden z najczarniejszych charakterów opisanych na kartach Trylogii. Jego losy noblista przedstawił w trzeciej części cyklu – Panu Wołodyjowskim. Był ukochanym synem słynnego wodza tatarskiego Tuhaj-beja znanego z Ogniem i mieczem. Jako 3-letnie dziecko Azja został porwany przez pana Nienaszyńca na wymianę za uprowadzoną przez Tatarów siostrę 12-letnią Halszkę.
